Służą do nacinania gwintów wewnętrznych (otwory). W amatorskim warsztacie warto mieć zestaw gwintowników w rozmiarach M3-M12 – pozwala na wykonanie typowych połączeń gwintowych. Gwintownik składa się z części roboczej (stożkowej) i części prowadzącej. W zestawie występują 3 rodzaje: wstępny (skrawa 55% gwintu), pośredni (80%) i wykańczający (100%). Przed gwintowaniem należy wykonać otwór odpowiedniej średnicy. Przy ręcznym gwintowaniu konieczny jest uchwyt do gwintowników (oprawka). Ważne jest użycie oleju maszynowego jako środka smarnego.
Teraz każdy domowy majsterkowicz potrzebuje dobrego zestawu narzędzi do wykonywania precyzyjnych prac. Gwintowniki to jedne z najbardziej specjalistycznych narzędzi, które umożliwiają tworzenie gwintów wewnętrznych w otworach. Profesjonalne zestawy gwintowników metrycznych i calowych stanowią podstawę wyposażenia każdego warsztatu. Można spojrzeć na jakość materiału, z którego wykonane są te narzędzia – stal szybkotnąca HSS to absolutne minimum dla domowego majsterkowicza. Gwintowniki ręczne dzielą się na wstępne, pośrednie i wykańczające (nazywane też zdzierakiem, przecierakiem i wykańczakiem).
Czy musimy inwestować w kompletne zestawy? tak.
Rodzaje gwintowników i ich zastosowanie w warsztacie
Kupując gwintowniki do warsztatu, należy spojrzeć na następujące parametry techniczne:
- Rodzaj gwintu i jego skok (metryczny lub calowy)
- Materiał wykonania (najlepiej stal wysokowydajnościowa)
- Powłoka ochronna (np. azotek tytanu TiN)
Często spotykamy się z sytuacją, gdy standardowe gwintowniki nie wystarczają do wykonania specjalistycznych zadań. „Naprawa zerwanych gwintów wymaga szczególnej precyzji i odpowiednich narzędzi” – to zdanie, które każdy majsterkowicz powinien wziąć sobie do serca. Dla gwintów metrycznych najpopularniejsze rozmiary to M6, M8 i M10, ale warto zaopatrzyć się także w mniejsze i większe rozmiary (od M3 do M16). Gwintowniki maszynowe różnią się od ręcznych – te pierwsze stosowane są w obrabiarkach i wymagają specjalnego uchwytu.
Techniki gwintowania i konserwacja narzędzi
Prawidłowa technika gwintowania to podstawa sukcesu. Rozpoczynając pracę z gwintownikiem należy bezwzględnie przestrzegać zasady prostopadłości. Używanie odpowiednich środków smarnych – np. olej do gwintowania czy pasta – mocno wydłuża żywotność narzędzi. Pamiętaj o regularnym czyszczeniu gwintowników (szczególnie po pracy z materiałami miękkimi jak aluminium). Czy myśleliście nad tym, jak często należy wymieniać te narzędzia? Zależy to głównie od intensywności użytkowania i rodzaju obrabianych materiałów. „Dobrze konserwowany gwintownik może służyć latami” – to nie jest pusty slogan, ale fakt potwierdzony przez obeznanych rzemieślników.
Gwintowniki warsztatowe do metalu – kompendium domowego majsterkowicza i podstawy DIY
Zasadniczym narzędziem do nacinania gwintów wewnętrznych w otworach są gwintowniki, które w amatorskim warsztacie często są podstawą wielu projektów. Standardowy zestaw gwintowników ręcznych najczęściej składa się z trzech elementów: wstępnego, pośredniego i wykańczającego. Każdy z nich ma inne zadanie w procesie nacinania gwintu, co daje nam precyzyjne wykonanie połączenia gwintowego. Prawidłowe użytkowanie wymaga stosowania odpowiednich środków smarnych, które zmniejszają tarcie i chronią narzędzie przed przedwczesnym zużyciem.
W pierwszej kolejności należy dobrać odpowiedni wymiar otworu pod gwint – jest to ważny element całego procesu.
Średnica otworu powinna być mniejsza od średnicy zewnętrznej gwintu o wielkość zależną od jego skoku i rodzaju materiału. Podczas gwintowania konieczne jest zachowanie prostopadłości osi gwintownika względem powierzchni materiału, co można osiągnąć stosując specjalne pokrętła z prowadnicą lub wykonując tę operację na wiertarce stołowej z odpowiednim uchwytem. Dla początkujących majsterkowiczów ważne jest rozpoczęcie pracy od dość znanych rozmiarów gwintów metrycznych, np. M6, M8 czy M10. Pamiętajmy o regularnym czyszczeniu gwintowników z wiórów i sprawdzaniu ich stanu technicznego. Dla gwintów wykonywanych w trudno dostępnych miejscach warto zaopatrzyć się w przedłużki do pokręteł oraz różnego rodzaju adaptery. Gwintowanie w materiałach twardych wymaga większej cierpliwości i częstszego wycofywania narzędzia w celu usunięcia wiórów.
Precyzyjne narzędzia do nacinania gwintów – podstawa profesjonalnej obróbki metali
Gwintowniki maszynowe to specjalistyczne narzędzia skrawające służące do wykonywania gwintów wewnętrznych w otworach. Przy obróbce stali i aluminium podstawowe znaczenie ma właściwy dobór parametrów skrawania oraz geometrii ostrza.
Nowoczesne gwintowniki maszynowe mają często specjalne powłoki zwiększające ich trwałość i poprawiające właściwości skrawne. Dla stali, stosuje się głównie powłoki TiN lub TiCN, jednak przy obróbce aluminium sprawdzają się powłoki DLC lub niepowlekane narzędzia z odpowiednio dobraną geometrią.
- Zakres średnic od M2 do M42
- Różne rodzaje powłok ochronnych
- Klasy tolerancji 6H i 6G
- Specjalne geometrie dla różnych materiałów
- Chłodzenie wewnętrzne lub zewnętrzne
- Możliwość regeneracji ostrzy
Szczególnie ważny jest dobór odpowiedniej prędkości skrawania, która dla stali konstrukcyjnych wynosi zazwyczaj 10-15 m/min, jednak dla aluminium może sięgać nawet 30-40 m/min. Gwintowniki do aluminium wyróżniają się większymi kątami natarcia i specjalnie ukształtowanymi rowkami wiórowymi zapobiegającymi zakleszczaniu się materiału.
Zaawansowane metody optymalizacji procesu gwintowania CNC
Aktualnie systemy CAM umożliwiają precyzyjne sterowanie parametrami gwintowania, włącznie z kontrolą momentu skręcającego i kompensacją zużycia narzędzia. Synchronizacja obrotów wrzeciona z posuwem jest elementarna dla uzyskania wysokiej jakości gwintu i zapobiegania uszkodzeniom narzędzia. Zastosowanie cykli gwintowania z kompensacją skoku pozwala na wykonywanie precyzyjnych gwintów nawet w trudno obrabialnych materiałach.
Sztuka gwintowania – podstawa mocnego połączenia w garażu
Gwintownica ręczna oraz komplet gwintowników to podstawowe narzędzia potrzebne do wykonania gwintu w otworze przelotowym. Przed rozpoczęciem gwintowania konieczne jest precyzyjne wykonanie otworu pod gwint o odpowiedniej średnicy. Średnicę otworu można obliczyć odejmując od średnicy nominalnej gwintu wielkość skoku lub skorzystać z tablic. Istotne jest użycie wiertła o właściwym rozmiarze i dobrej jakości, ponieważ zbyt duży otwór spowoduje wykonanie niepełnego gwintu, a zbyt mały może doprowadzić do złamania gwintownika. Proces gwintowania należy wykonywać powoli i dokładnie, używając płynu chłodząco-smarującego, który zmniejsza tarcie i odprowadza wióry. Uwagę trzeba zwrócić na prowadzenie gwintownika pod kątem prostym do powierzchni materiału. Gwintowanie wykonuje się zazwyczaj zestawem trzech gwintowników: wstępnym, pośrednim i wykańczającym. Każdy kolejny gwintownik pogłębia i wykańcza profil gwintu. Podczas pracy należy co parę obrotów wykonać ruch powrotny, aby złamać i usunąć powstające wióry. W kwestii gwintowania otworów w metalu miękkim, jak aluminium, można użyć tylko gwintownika wykańczającego. Jednak przy gwintowaniu w materiałach twardych, jak stal nierdzewna, konieczne jest użycie wszystkich trzech gwintowników i zastosowanie większej ilości środka smarującego. Po zakończeniu pracy należy sprawdzić jakość wykonanego gwintu przy pomocy śruby wzorcowej lub sprawdzianu gwintowego. Dobrze wykonany gwint powinien mieć równomierny, pełny zarys na całej długości i pozwalać na swobodne wkręcanie elementu współpracującego.